Zmiany w Karcie Nauczyciela
Ministerstwo Edukacji Narodowej skierowało do konsultacji społecznych i międzyresortowych projekt zmian w Karcie Nauczyciela.
POBIERZ PROJEKT ZMIAN W KARCIE NAUCZYCIELA
Poniżej przedstawiamy informacje o głównych zmianach w ustawie:
1. Zmiana systemu wynagradzania nauczycieli, polegająca na wzmocnieniu jego motywacyjnego charakteru, uelastycznienie sposobu rozliczania oraz urealnieni uprawnień socjalnych
a. Zastąpienie średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, wskaźnikami kalkulacyjnymi środków ogółem, przeznaczonych na wynagrodzenia nauczycieli oraz zmiana sposobu rozliczania środków wydatkowanych na wynagrodzenia nauczycieli. Proponuje się zastąpienie średnich wynagrodzeń nauczycieli wskaźnikami kalkulacyjnymi środków przeznaczonych na wynagrodzenia nauczycieli ogółem. Zaproponowane w nowelizacji wskaźniki kalkulacyjne będą odpowiadały wysokości obowiązujących wskaźników wynagrodzenia średniego dla nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu.
Rozliczanie środków będzie dokonywane łącznie na wszystkich stopniach awansu zawodowego, a nie jak dotychczas oddzielnie na poszczególnych stopniach awansu.
b. Zniesienie niektórych uprawnień socjalnych nauczycieli.
Proponuje się uchylenie przepisów dotyczących dodatku mieszkaniowego, zasiłku na zagospodarowanie, prawa do lokalu mieszkalnego, prawa do osobistego użytkowania działki gruntu szkolnego, prawa do zajmowania mieszkań w budynkach szkolnych i użytkowanych przez szkoły.
Jednocześnie zostanie zachowana zasada ochrony praw nabytych. Nauczyciele, nauczyciele-emeryci, renciści lub pobierający nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, zachowają te uprawnienia do końca okresu, na jaki zostały im przyznane. Nauczyciele, którzy do wejścia w życie ustawy spełnią warunki otrzymania jednorazowego zasiłku na zagospodarowanie, zachowają prawo do tego zasiłku. Nauczyciele, którym przysługiwał dodatek mieszkaniowy zachowują do niego prawo, do chwili rozwiązania stosunku pracy lub ustania przesłanek do jego przyznania.
Zmianie ulegnie sposób określania wysokości tzw. dodatku wiejskiego.
Zakłada się ustalenie czterech kwot dodatku wiejskiego, w zależności od posiadanego stopnia awansu zawodowego nauczycieli, na poziomie stawek obecnie obowiązujących dla nauczycieli z tytułem zawodowym magistra z przygotowaniem pedagogicznym. Wysokość dodatku będzie wynosić:
- dla nauczyciela stażysty – 227 zł
- dla nauczyciela kontraktowego – 233 zł
- dla nauczyciela mianowanego – 265 zł
- dla nauczyciela dyplomowanego – 311 zł
Dodatek ten będzie uwzględniany w rozliczaniu środków wydatkowanych przez JST na wynagrodzenia nauczycieli.
2. Doskonalenie zawodowe jako ważne zadanie podlegające rejestracji w czasie pracy nauczyciela
Proponowane rozwiązania dotyczące form doskonalenia zawodowego nauczycieli w połączeniu z potrzebami uczniów i szkoły, będą realizowane poprzez ukierunkowanie środków przeznaczonych na doskonalenie zawodowe nauczycieli. Związane jest to m.in. z obszarami wynikającymi z polityki edukacyjnej, wnioskami i wynikami nadzoru pedagogicznego, wynikami egzaminów zewnętrznych, realizacją podstawy programowej, potrzebami uczniów i indywidualizacją procesu kształcenia oraz z kierunkami lokalnej polityki oświatowej.
3. Wymiar i terminy udzielenia nauczycielom urlopu wypoczynkowego
W projekcie ustawy doprecyzowano przepisy dotyczące urlopu wypoczynkowego nauczycieli szkół, w których organizacji pracy przewidziano ferie letnie i zimowe oraz zaproponowano uelastycznienie możliwości korzystania z tego urlopu. Jednoznacznie określono wymiar – 47 dni roboczych w roku oraz termin urlopu – dni wolne od zajęć lekcyjnych.
Obecnie wspomniani nauczyciele mają prawo do urlopu wypoczynkowego w okresie ferii zimowych i wakacji letnich. Dyrektor szkoły ma jednak prawo zobowiązać nauczyciela do wykonywania czynności na rzecz szkoły przez 7 dni tego okresu. (W praktyce w roku 2012 liczba dni wakacji letnich i ferii zimowych wyniosła 54 dni, tym samym urlop wypoczynkowy nauczycieli w 2012 roku wyniósł 47 dni roboczych.) Należy zaznaczyć, iż w okresie wakacji letnich nauczyciele prowadzą czynności związane z zakończeniem i rozpoczęciem roku szkolnego, procesem rekrutacji oraz prowadzeniem poprawkowych egzaminów maturalnych.
Nauczyciele będą mogli korzystać z urlopu wypoczynkowego nie tylko w okresie ferii zimowych i letnich, ale także w dni, w których nie odbywają się w szkole zajęcia lekcyjne, a więc w czasie 7 – 9 dni roboczych w okresie przerw świątecznych oraz 6 – 10 dni roboczych, które dyrektor szkoły ustali jako dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych.
Jeżeli nauczyciel nie będzie korzystał z urlopu wypoczynkowego podczas dni wolnych od zajęć lekcyjnych, powinien realizować zadania statutowe szkoły oraz doskonalenie zawodowe zgodnie z poleceniem dyrektora szkoły.
Dyrektor szkoły będzie mógł wykorzystać urlop wypoczynkowy w ciągu całego roku, a nie tylko w dni wolne od zajęć lekcyjnych.
W ustalonym wymiarze urlopu wypoczynkowego nauczyciel będzie miał prawo do nieprzerwanego wypoczynku – co najmniej 28 dni kalendarzowych, a w przypadku dyrektora szkoły – 14 dni kalendarzowych.
Nauczycielowi po raz pierwszy podejmującemu pracę będzie przysługiwał urlop w wymiarze 30 dni w roku. Będzie mógł on skorzystać z urlopu w wymiarze proporcjonalnym do czasu przepracowanego w szkole. Oznacza to, że nowozatrudniony nauczyciel, z którym zostanie nawiązany stosunek pracy we wrześniu, w trakcie przerwy świątecznej będzie mógł wykorzystać 7 dni urlopu. Jeżeli tego nie zrobi, urlop przesunie się na nowy rok kalendarzowy, wówczas nauczyciel będzie mógł skorzystać z pełnych 47 dni urlopu i urlopu zaległego z roku, w którym został zatrudniony.
Uregulowana zostanie także kwestia urlopu dla nauczyciela, który w ramach jednego stosunku pracy realizuje obowiązki w szkole, w której organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, oraz w takiej, w której ferie szkolne nie są przewidziane. Urlop ten określany będzie w wymiarze proporcjonalnym do liczby tygodniowego, obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, realizowanych przez nauczyciela w danej szkole. Urlop wypoczynkowy będzie udzielany w szkołach zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów dla nauczycieli będzie ustalał dyrektor szkoły, a dla dyrektora szkoły – organ prowadzący szkołę. Należy brać pod uwagę wnioski nauczycieli i dyrektora szkoły oraz konieczność zapewnienia prawidłowej organizacji pracy szkoły. Planem urlopów będzie obejmowany pełny, przewidziany ustawą, wymiar urlopu, bowiem nie przewiduje się możliwości udzielania nauczycielom urlopu na żądanie.
4. Urlop dla poratowania zdrowia, zmiana kryteriów jego przyznawania, wymiaru oraz zmiany w zakresie orzekania
Urlop dla poratowania zdrowia będzie udzielany w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej, lub choroby, w której powstaniu istotną rolę mogą odgrywać czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy.
O potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia będzie decydował lekarz medycyny pracy, a nie jak dotychczas lekarz pierwszego kontaktu. Takie zasady przyznawania urlopu wzmocnią profilaktykę chorób zawodowych nauczycieli.
O urlop dla poratowania zdrowia nauczyciele będą mogli występować po 20 latach pracy, a nie jak obecnie po 7 latach. Łączny czas urlopu nie może przekroczyć 1 roku.
Projekt ustawy przewiduje, że nauczyciel oraz dyrektor szkoły będą mogli wnieść odwołanie od orzeczenia lekarza do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, właściwego ze względu na miejsce wydania orzeczenia.
Koszty związane z orzekaniem o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia będzie ponosił pracodawca.
Ponadto dyrektor szkoły będzie mógł udzielić urlopu dla poratowania zdrowia także na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową, na podstawie potwierdzonego skierowania oraz na okres ustalony w tym skierowaniu.
W projekcie uwzględniono przepis przejściowy, zgodnie z którym nauczycielom, którzy uzyskają orzeczenie od lekarza o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia przed dniem wejścia w życie ustawy, urlop ten będzie udzielany zgodnie z dotychczasowymi przepisami.
5. Zakres rejestrowania zajęć i czynności realizowanych przez nauczycieli
W projekcie ustawy przyjęto, żeby istniejący już obowiązek rejestrowania niektórych zajęć wykonywanych przez nauczyciela w czasie pracy dotyczył nie tylko realizacji procesu dydaktycznego, ale również najistotniejszych zajęć i czynności wspierających ten proces. Rejestrowane będą następujące zajęcia i czynności:
- dostępność nauczyciela w szkole dla rodziców uczniów;
- udział w posiedzeniach rad pedagogicznych oraz zespołach realizujących zadania na rzecz dziecka i ucznia tworzonych przez dyrektora szkoły (o ile nauczyciel jest zobowiązany do realizacji tych zajęć i czynności);
- doskonalenie zawodowe uzgodnione z dyrektorem szkoły, realizowane w obszarach określonych w ustawie.
Proponowane rozwiązania ułatwią planowanie i organizację wymienionych zajęć i czynności, zapewniając poprawę organizacji pracy szkoły w obszarach wspierających proces dydaktyczny. Formę rejestracji określa dyrektor szkoły (obowiązek rejestrowania ww. zajęć i czynności nie będzie dotyczył samego dyrektora). Czynności te będą rejestrowane w okresach miesięcznych, w miarę ich realizacji.
Obowiązek rejestrowania będzie obejmował najważniejsze zajęcia i czynności nauczycieli wymienione w ustawie.
6. Rola rodziców w podejmowaniu decyzji dotyczących istotnych spraw szkoły
Proponuje się, żeby dyrektor szkoły zasięgał opinii rady rodziców przy dokonywaniu oceny pracy nauczyciela. Natomiast przy dokonywaniu oceny pracy dyrektora szkoły, organ prowadzący szkołę będzie zasięgał opinii rady szkoły. W szkołach, w których nie została utworzona rada szkoły istotna będzie opinia rady rodziców.
Zwiększy się również udział rodziców w procedurze nadawania stopni awansu zawodowego nauczycielom. Przedstawiciel rady rodziców będzie mógł brać udział w pracach komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych, w charakterze obserwatora.
7. Zmiany w procedurze awansu zawodowego
Organem właściwym do nadania nauczycielowi mianowanemu stopnia nauczyciela dyplomowanego będzie organ prowadzący szkołę (z zastrzeżeniem szkolnictwa artystycznego). Organem wyższego stopnia, w sprawach dotyczących nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego, będzie organ sprawujący nadzór pedagogiczny. Ponadto uwzględniono:
- Zmianę przepisów dotyczących skład komisji egzaminacyjnej dla nauczyciela ubiegającego się o stopień nauczyciela mianowanego i komisji kwalifikacyjnej dla nauczyciela ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego.
- Skrócenie ścieżki awansu zawodowego dla nauczycieli posiadających staż pracy w innych formach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne.
- Dodanie przepisu, zgodnie z którym w przypadku nieobecności w pracy nauczyciela z powodu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu ojcowskiego, staż ulegnie przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. Łączny czas nieobecności w pracy z powodu korzystania z tych urlopów oraz z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy nie może być jednak dłuższy niż rok i 6 miesięcy.
Ponadto do ustawy Karty nauczyciela zostaną wprowadzone regulacje:
- Usprawniające postępowanie dyscyplinarnego nauczycieli. Wprowadzony zostanie centralny rejestr orzeczeń dyscyplinarnych. Zakłada się, że rejestr ten będzie skutecznym narzędziem przeciwdziałającym zatrudnieniem w szkole nauczyciela ukaranego karą dyscyplinarną wydalenia z zawodu nauczycielskiego lub zwolnienia z pracy, z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim w okresie 3 lat od ukarania.
- Rozszerzające na wszystkich nauczycieli, bez względu na wymiar i miejsce zatrudnienia, przepisy o odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz wymogi nawiązania stosunku pracy i wygaśnięcia stosunku pracy dotyczące niekaralności za przestępstwo popełnione umyślnie oraz nietoczenia się postępowania karnego lub dyscyplinarnego.
Inne zmiany doprecyzowujące lub porządkujące:
- Ułatwienie finansowania dodatkowych zajęć realizowanych przez nauczycieli w ramach projektów i programów finansowanych z udziałem środków europejskich,
- Doprecyzowanie sposobu finansowania jednorazowej gratyfikacji wypłacanej osobom, którym nadano tytuł honorowy profesora oświaty,
- Ograniczenie stosowania przepisów ustawy Karta Nauczyciela w stosunku do nauczycieli zatrudnionych w publicznych placówkach doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym prowadzonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.